“লগন উকলি গ’ল
তেওঁ যে নহল কোৱা”।
১৯৬৯ চনৰ আজিৰ দিনটোতে সৈনিক শিল্পী তথা সুন্দৰৰ পূজাৰী কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই নিষ্ঠুৰ নিয়তিৰ ওচৰত হাৰ মানি সকলোকে কন্দুৱাই অজান দেশলৈ গুছি গৈছিল।
অসমীয়া জাতীয় জীৱনলৈ আগবঢ়াই থৈ যোৱা অৱদানৰ প্ৰতি সন্মান জনাই প্ৰতিবছৰে ২০ জুন তাৰিখটো “ৰাভা দিৱস” ৰূপে পালন কৰা হয়।
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা একাধাৰে বিশিষ্ট শিল্পী, কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা, সংগঠক আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।
আজি পৱিত্ৰ পুণ্যতিথিত এইজনা মহান ব্যক্তিসত্তালৈ Rnewsindia24 পৰিয়ালৰ তৰফৰ পৰা গভীৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জ্ঞাপন কৰিছোঁ।
তেখেতৰ অতুলনীয় সৃষ্টি আৰু কর্মই প্রত্যেকজন অসমীয়াক যুগ যুগান্তৰলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰি যাব।
*জানো আহক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দেৱৰ জীৱনযাত্ৰা*
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা জন্ম হৈছিল ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত বেঙ্গল প্ৰেসিডেন্সি (বৰ্তমানৰ বাংলাদেশ)-ৰ ঢাকাত ।
তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল গোপাল চন্দ্ৰ ৰাভা।
ব্ৰিটিছ সেনাৰ উচ্চ পদস্থ বিষয়া গোপালচন্দ্ৰ ৰাভাক ‘ৰায়বাহাদুৰ’ উপাধি যঁচা হৈছিল।
গোপাল ৰাভাক বেংগলৰ গৱৰ্ণৰৰ এ.ডি.চি. পদলৈ পদোন্নতি দিয়া হৈছিল।
ৰাভা দেৱে ঢাকাৰ সেনা বিভাগৰ বিদ্যালয়ত শিক্ষাগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰিছিল।
কিন্তু হাইস্কুলীয়া শিক্ষা সাং কৰাৰ আগেয়েই পিতৃৰ মৃত্যু হোৱাত বিষ্ণু ৰাভা তেজপুৰত সম্বন্ধীয় লোকৰ ঘৰত থাকিবলৈ লয়।
তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰাই ১৯২৬ চনত তেখেতে হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়।
এই পৰীক্ষাত তেওঁ সেই সময়ৰ অবিভক্ত দৰং জিলাৰ সকলো পৰীক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত সৰ্বোচ্চ নম্বৰ লাভ কৰাৰ বাবে তেওঁ ‘কুইন এমপ্ৰেছ’ পদক লাভ কৰে।
১৯২৮ চনত তেওঁ চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এছ ছি পাছ কৰে।
ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত সহযোগ কৰাৰ অপৰাধত তেওঁক চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।
পাছত ৰিপন কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান বিভাগত স্নাতক শিক্ষা আৰম্ভ কৰে।
১৯২৯ চনত স্বাধীনতা আন্দোলনৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কলেজৰ ছাত্ৰাবাসত পুলিচৰ নিৰ্যাতন আৰম্ভ হোৱাত ৰাভাই কোচবিহাৰৰ ভিক্টোৰিয়া কলেজ বৰ্তমানৰ আচাৰ্য ব্ৰজেন্দ্ৰ নাথ শীল কলেজত নাম লগায়।
পঢ়ি থকা কালত তেখেতে ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত নামি পৰে আৰু আৰ চি পি আই বা ভাৰতৰ বিপ্লবী সাম্যবাদী দলত যোগ দিয়ে।
কোচ বিহাৰতো তেখেত স্বাধীনতা আন্দোলনত যোগদান কৰে ।
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা সাহিত্য-
সংগীত, নৃত্য, চিত্ৰকলা, আৰু অভিনয়ৰ উপৰি সংগীত পৰিচালক আৰু কথাছবি পৰিচালক হিচাপে কাম কৰি থৈ গৈছে।
ৰংপুৰ কলেজত পঢ়ি থকা কালতে ৰাভাই মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰা সম্পাদিত ‘বাঁহী’ আলোচনীৰ চিত্ৰলেখা বিভাগটো পৰিচালনা কৰিছিল আৰু ‘আৱাহন’ আলোচনীত প্ৰবন্ধ-পাতি লিখা-মেলা কৰিছিল।
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচিত ‘সংগীত আৰু শ্ৰীশ্ৰীশংকৰদেৱৰ গায়ন’ নামৰ প্ৰবন্ধটো এটা সময়ত বৌদ্ধিক সমাজত বহু জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।
এই প্ৰবন্ধটো আৱাহন আলোচনীত প্ৰকাশ পাইছিল।
১৯৩৫ চনত জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ জয়মতী কথাছবিত নৃত্য পৰিচালনাত সহযোগ কৰে।
জ্যোতিপ্ৰসাদৰ লগত ১৯৩৫-৩৭ চনত ৰাভাই ‘জয়মতী’ আৰু ‘শোণিত কুঁৱৰী’ নাটকৰ বাণীবদ্ধ ৰূপ প্ৰস্তুত কৰিছিল।
১৯৩৯ চনত কাশী হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে বাৰানসীত ‘তাণ্ডৱ নৃত্য’ প্ৰদৰ্শন কৰি খ্যাতি অৰ্জন কৰে।
তাতেই সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে তেখেতক ‘কলাগুৰু’ উপাধি প্ৰদান কৰে।
ৰাভাই বহুতো কালজয়ী গীত ৰচনা কৰি থৈ গৈছে।
ৰাভাৰ দ্বাৰা ৰচিত মুঠ ১৩৭টা গীত ‘বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ’ সন্নিবিষ্ট হৈছে।
গীতসমূহত প্ৰেম, প্ৰকৃতি, ঐতিহ্য, সৰ্বহাৰৰ মুক্তিকামী বিপ্লৱীভাৱ আদি ভিন্ন ধৰণৰ বিষয়বস্তুৰ।
কিছু সংখ্যক শিশু উপযোগী গীত আছে।
উল্লেখ্য যে জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ নাটক কাৰেঙৰ লিগিৰীত ৰাভাদেৱে ‘মোৰে জীৱনৰে সখা কৃষ্ণ’ শীৰ্ষক গীতটি প্ৰাণ ঢালি গাইছিল।
তেখেতৰ ৰচিত আৰু সুৰাৰোপিত গানৰ বিশেষত্বৰ বাবে তেখেতে লেখা গীতবোৰ বিষ্ণু ৰাভা সংগীত হিচাপে পৰিচিত।
অসমৰ নাট্য সন্মিলনৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি আছিল কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা।
তেখেতে নাট্যাভিনয়ৰ পাতনি মেলিছিল আঠ বছৰ বয়সত।
ঢাকা নগৰত মঞ্চস্থ এখন নাটকত প্ৰথমে ৰাজকোঁৱৰৰ ভাৱত ৰাভাই অভিনয় কৰিছিল।
নাটকখনৰ নাম আছিল হৰিশ্চন্দ্ৰ।
তেজপুৰৰ বাণ ৰঙ্গমঞ্চত নিয়মীয়াকৈ অভিনয় কৰা ৰাভাই পাছলৈ যাত্ৰা-পাৰ্টিৰ লগত নাটকত অভিনয় কৰাৰ উপৰিও কেবাখনো অসমীয়া ছবিত অভিনয় কৰিছিল।
তেখেতৰ অভিনীত বোলছবি এৰা বাটৰ সুৰ, প্ৰতিধ্বনি, ছিৰাজ।
বিষ্ণু ৰাভা এগৰাকী নিপুন চিত্ৰকৰ আছিল।
তেওঁ বৰপেটাৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ আৰু শংকৰ-মাধৱৰ যুগল ছবি আঁকি তিনিটা ৰঙত ছপাই ৰাইজৰ মাজত বিতৰণ কৰিছিল।
ৰাভাৰ ৰচনাৱলীৰ পৰিশিষ্টত ১৯ খন ছবিৰ আলোকচিত্ৰ সংযোজিত হৈছে৷
ৰাভাই শংকৰদেৱৰ তিনিখন ছবি অংকন কৰিছিল৷
ৰাভাই অংকন কৰা আন ছবিসমূহৰ ভিতৰত আছে- চিত্ৰলেখা, নটৰাজ, স্নান, শকুন্তলা, গৰমৰ দিনৰ তিৰোতা, বড়োসকলৰ বিবাহ সমদল, ভূমিকম্প, গাঁৱৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য আদি।
‘বাঁহী’, ‘আমাৰ প্ৰতিনিধি’ আদি আলোচনীৰ বেটুপাতো তেওঁ অংকন কৰিছিল।
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই ১৯৩৭ চনৰ ২৪ নবেম্বৰত যোৰহাটৰ সুগায়িকা প্ৰিয়লতা দত্তৰ লগত বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় যদিও মাত্ৰ ২৮ দিন সংসাৰ পতাৰ পিছতে ১৯৩৭ চনৰ ২২ ডিচেম্বৰত প্ৰিয়লতা দত্তৰ মৃত্যু হয়।
পত্নী শোকত ৰাভাই লিখিছিল-
‘‘পৰজনমৰ শুভ লগনত
যদিহে আমাৰ হয় দেখা
পুৰাবানে প্ৰিয়ে এই জনমৰ
মোৰ হিয়াৰ অপূৰ্ণ আশা। ‘’
তাৰপিছত আকৌ বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা নিৰুপমা দেৱীৰ লগতে বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হয়।
বিষ্ণু ৰাভাৰ প্ৰতি সন্মান জনাই প্ৰতি বছৰে ২০ জুন তাৰিখটো “বিষ্ণু ৰাভা দিৱস” ৰূপে পালন কৰা হয়।
তেখেতৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী উপলক্ষে ৩১.০১.২০০৯ তাৰিখে ভাৰত চৰকাৰে এটি বিশেষ ডাকটিকট উন্মোচন কৰে।
তেখেতৰ স্মৃতিত সাংবাদিক তিলক দাসে “বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি” আৰু “বিষ্ণু ৰাভা পুনৰ আহিব উভতি” শীৰ্ষক দুখন জীৱনীও লিখি উলিয়াইছিল।
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সোঁৱৰণত অসম চৰকাৰে কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বঁটা মুকলি কৰে।
অসমৰ সংস্কৃতি আৰু কৃষ্টিৰ জগতলৈ বিশেষ অৱদান আগবঢ়োৱা ব্যক্তিক এই বঁটাৰে সন্মানীত কৰা হয়।
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বিষয়ক কেইবাখনো গ্ৰন্থ আছে।
তেওঁৰ উল্লেখনীয় প্ৰকাশিত পুথিসমূহ হ’ল-
প্ৰবন্ধ- অতীত অসম, ন পৃথিৱীৰ নতুন যুগ, বানে কেবাং, আলিয়াই-লিগাং, বোঁৱতী সুতি, জনজাতীয় সংস্কৃতিত শিৱ,অসমীয়া কৃষ্টিৰ চমু আভাস, বড়ো জাতিৰ ইতিহাস
ৰাভা জাতিৰ ইতিবৃত্ত ইত্যাদি।
উপন্যাস- মিচিং কনেং, সোণপাহি, জীৱন লালসা।
নাটক- গেঙনি ৰেঙনি।
গল্প- মামীৰ হাৰ, কুৰি বছৰ জেইল, জাল কেছ
হিয়াৰ পুং, ফুংকা
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে কৰ্কট ৰোগত ভুগি তেখেতৰ মৃত্যু হয়।
অসমৰ সমাজ জীৱনলৈ ৰাভাদেৱৰ অতুলনীয় অৱদান অসমবাসীয়ে সদায় শ্ৰদ্ধাৰে স্মৰণ কৰি যাব।
এনে মহান ব্যক্তিসকলৰ জীৱনযাত্ৰাৰ বিষয়ে জানি থাকিবৰ বাবে চাই থাকিব rnewsindia24.com
News Editor Sangita Dutta R News India 24
